Juridische tips

De moderne technologie van vandaag uit zich op de werkvloer in smartphones, computers, tablets, auto’s en wearables (bijv. smartwatches). Doordat werknemers deze apparaten continu gebruiken, kan de werkgever continu monitoren wat ze doen, waar ze dat doen en met wie. Deze manier van werken kan leiden tot – onbewuste, onbedoelde – inbreuk op privacy van de werknemers, bijvoorbeeld als het aankomt op het recht om vertrouwelijk te mogen communiceren met collega’s. De opinie bespreekt een aantal scenario’s waarin de werkgever personal data gebruikt die beschikbaar is dankzij de moderne technologie. Ik zal hieronder twee daarvan uitlichten.

Een belangrijke overweging is de wettelijke grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens van de werknemer door de werkgever. Voor sommige verwerkingen bestaat een wettelijke basis, zoals verwerking van persoonsgegevens om aan fiscale regelgeving te voldoen (een wettelijke verplichting van de werkgever). Maar als die ontbreekt, welke grondslag staat de werkgever dan ter beschikking om gegevens te verwerken?

De Hoge Raad heeft op 24 februari 2017 in drie zaken geoordeeld dat de Belastingdienst artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (het recht op eerbiediging van privéleven) heeft geschonden. De Belastingdienst maakte gebruik van foto’s afkomstig van snelwegcamera’s om te controleren in hoeverre auto’s van de zaak door de bestuurder ook voor privédoeleinden werden gebruikt.

Als u een werknemer wilt ontslaan, moet u als werkgever in beginsel onderzoeken of de werknemer kan worden herplaatst. Deze herplaatsingsverplichting houdt in dat de werkgever moet nagaan of hij zijn werknemer in een passende functie elders in zijn onderneming of het concern waar hij toebehoort kan plaatsen. In welke gevallen geldt de herplaatsingsplicht, hoever gaat deze verplichting en wat moet worden verstaan onder een passende functie?

De Wet Huis voor klokkenluiders is op 1 juli 2016 in werking getreden. Deze wet regelt de mogelijkheden én de bescherming van werknemers die een misstand willen melden. Bescherming van de meldende werknemer - de klokkenluider - staat centraal. Hiertoe zijn in de wet een aantal verplichtingen voor de werkgever opgenomen. Welke verplichtingen zijn dit precies? Wanneer zijn deze van toepassing? En wat zijn de mogelijke gevolgen van deze wet?

Onlangs publiceerde de Autoriteit Persoonsgegevens (de AP) facts & figures over de meldplicht datalekken in 2016. Hieruit bleek dat er in de periode 1 januari tot en met 15 december 2016 bijna 5.500 datalekken zijn gemeld bij de AP.

De nieuwe Privacy Verordening is met een overgangstermijn van twee jaar van toepassing met ingang van 25 mei 2018 en vervangt de oude privacyrichtlijn uit 1995. De Nederlandse overheid heeft op 9 december jl. de conceptversie van de Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming gepubliceerd. Het doel van de Verordening is versterking en uitbreiding van privacyrechten. Consumenten en bedrijven worden zich steeds bewuster van het belang van deze groep bijzondere gegevens en de rechten en verplichtingen die in het kader van privacy op hen rusten.

Sinds de WWZ in werking is getreden, op 1 juli 2015, heeft de werknemer van wie de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd in beginsel recht op een transitievergoeding én in uitzonderlijke gevallen op een billijke vergoeding. Inmiddels zijn er diverse uitspraken gedaan over de billijke vergoeding. Wat kunnen we afleiden uit deze uitspraken? Wanneer loopt u als werkgever het risico een billijke vergoeding te moeten betalen? Spelen de transitievergoeding en/of de kantonrechtersformule een rol bij het bepalen van de hoogte van de billijke vergoeding?

Nadat het Europese Hof van Justitie het oude Safe Harbor-akkoord in oktober 2015 ongeldig had verklaard wegens onvoldoende bescherming van Europese data opgeslagen in de VS, is er nu een nieuw framework voor datatransfer tussen Europa en de Verenigde Staten. Na maanden prakkiseren, heeft de Europese Commissie op 12 juli 2016 het EU-US Privacy Shield aangenomen. En heeft de Europese Commissie daartoe een Uitvoeringsverordening vastgesteld.

De nieuwe Europese Privacy Verordening is op 25 mei 2016 van toepassing geworden en heeft directe werking in alle EU-lidstaten. De Verordening geeft een ieder die persoonsgegevens verwerkt twee jaar de tijd om zich voor te bereiden op de naleving van deze nieuwe Verordening: na die periode moeten alle bedrijven en overheden hun bestaande processen in lijn hebben gebracht met de nieuwe regelgeving. Op uiterlijk 6 mei 2018 moeten de EU-lidstaten hun huidige wetgeving (zoals in Nederland de Wet bescherming persoonsgegevens) hebben aangepast aan de nieuwe Verordening.

Werknemers hebben in beginsel na beëindiging van hun dienstverband door de werkgever recht op een transitievergoeding. Een transitievergoeding voor een werknemer die na twee jaar ziekte wordt ontslagen? Dat is nu inderdaad het geval, maar als het aan Minister Asscher ligt verdienen werkgevers van deze werknemers compensatie. Hij is voornemens een wetsvoorstel in te dienen dat bepaalt dat de werkgever na betaling van deze transitievergoeding wordt gecompenseerd vanuit het Algemeen werkloosheidsfonds (het Awf).

Onlangs stemde de Eerste Kamer in met de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (“WDBA”), waarmee de afschaffing van de VAR een feit wordt. Vanaf 1 mei 2016 is de VAR niet meer geldig en dient te worden gewerkt met goedgekeurde opdrachtovereenkomsten. Tot 1 mei 2017 geldt een overgangsperiode.

Een ontslagvergunning wegens bedrijfseconomische redenen moet sinds 1 juli 2015 verplicht bij het UWV worden gedaan. Het UWV heeft hiertoe een drietal formulieren opgesteld.

Op 29 september 2015 heeft de Eerste Kamer de ‘Wet Werken na de AOW-gerechtigde leeftijd’ aangenomen. Deze wet zal met ingang van 1 januari 2016 in werking treden.

Bemiddelaars mogen geen courtage in rekening brengen bij een consument-huurder indien zij ook voor de verhuurder optreden. Toch komt dat in de praktijk veel voor. De bemiddelaar plaatst de huurwoningen dan ‘kosteloos en vrijblijvend’ voor de verhuurder op haar website en stelt zich op het standpunt dat zij niet voor de verhuurder heeft bemiddeld. De Hoge Raad heeft nu een streep door deze werkwijze gezet.